Nhân vật chính thường là "người tu luyện" đang trên con đường trở thành thần tiên, đạt được sự sống vĩnh cửu, phép thuật siêu nhiên và sức mạnh đáng kinh ngạc. Việc tu luyện hư cấu được thực hành trong tiểu thuyết tiên hiệp chủ yếu được dựa trên thực hành thiền định khí công ngoài đời thực.

Các câu chuyện thường bao gồm các yếu tố như thần, yêu, ma, quỷ, quái, công pháp, đan dược, pháp khí và những thứ tương tự.[1][2][6] Chúng thường diễn ra trong một "thế giới tu chân", nơi những người tu luyện tham gia vào những cuộc đấu tranh khốc liệt và thường là để giành lấy tài nguyên mà họ cần để phát triển mạnh hơn. Thông thường, bối cảnh ban đầu sẽ gợi nhớ tới Trung Quốc cổ đại, nhưng những câu chuyện sẽ dẫn tới những không gian tự nhiên rộng lớn hơn; với các nhân vật chính đạt được khả năng như một vị thần, đôi khi họ sẽ tạo ra hành tinh, thiên hà hay vũ trụ, thậm chí là đa chiều không gian của riêng họ. Trong khi cốt truyện của thể loại này thường là hành động và phiêu lưu, thì cũng có những câu chuyện mang đậm yếu tố lãng mạn.[7]